Polipropilen (PP), propilen monomerlerinin kombinasyonundan yapılan termoplastik ilave bir polimerdir. Otomotiv sektöründen gıda sektörüne, tekstilden tüketici ürünlerine kadar pek çok alanda kullanımı olan polipropilen, aynı zamanda asit ve bazlara karşı oldukça dayanıklıdır.
Propilen ilk defa 1954 yılında İtalyan ve Alman bilim adamları Giulio Natta ve Karl Rehr tarafından izotaktik polimer haline getirilmiştir. 1957’ye gelindiğinde popülaritesi arttı ve Avrupa çapında yaygın ticari üretimi başladı. Bugün dünyada en çok üretilen plastiklerden biridir.
Polipropilenin toplam kullanımının yaklaşık %30’unu ambalaj sektörü, %13’ünü elektrik ve ekipmanları, %10’unu beyaz eşya ve otomotiv, %5’ini ise inşaat malzemeleri sektörleri oluşturmaktadır. Küresel polipropilen tüketiminin geri kalanını ise diğer uygulamalar oluşturmaktadır.
Polipropilenin Özellikleri Nelerdir?
Polipropilenin en önemli özelliklerinden bazıları şunlardır:
Kimyasal Direnç
Seyreltilmiş bazlar ve asitler polipropilen ile kolayca reaksiyona girmez; bu da onu temizlik maddeleri, ilk yardım ürünleri gibi sıvıların kapları için iyi bir seçim haline getirir.
Esneklik ve Dayanıklılık
Polipropilen, belirli bir sapma aralığında (tüm malzemeler gibi) esneklikle hareket edecektir, ancak aynı zamanda deformasyon sürecinin başlarında plastik deformasyona da maruz kalacaktır, bu nedenle genellikle “sert” bir malzeme olarak kabul edilir.
Yorulma Direnci
Polipropilen, çok fazla burulma, bükülme ve/veya esneme sonrasında şeklini korur. Bu özellik, özellikle canlı menteşeler yapmak için değerlidir.
Yalıtım
Polipropilen elektriğe karşı çok yüksek bir dirence sahiptir ve elektronik bileşenler için çok faydalıdır.
Geçirgenlik
Polipropilen şeffaf yapılabilse de normalde rengi doğal olarak opak olacak şekilde üretilir. Polipropilen, bir miktar ışık aktarımının önemli olduğu veya estetik değere sahip olduğu uygulamalarda kullanılabilir. Yüksek geçirgenlik isteniyorsa akrilik veya polikarbonat gibi plastikler daha iyi seçimlerdir.
Polipropilen, plastiğin ısıya tepki verme şekliyle ilgili olan bir “termoplastik” (“termoset”in aksine) malzeme olarak sınıflandırılır. Termoplastik malzemeler erime noktalarında (polipropilen durumunda yaklaşık 130 santigrat derece) sıvı hale gelir.
Termoplastiklerin diğer bir yararlı özelliği, önemli bir bozulma olmadan erime noktalarına kadar ısıtılabilmeleri, soğutulabilmeleri ve tekrar ısıtılabilmeleridir. Polipropilen gibi termoplastikler, yakmak yerine sıvılaştırılıyor ve bu da onların kolayca enjeksiyonla kalıplanıp daha sonra geri dönüştürülmesine olanak tanıyor.
Buna karşılık, termoset plastikler yalnızca bir kez ısıtılabilir (tipik olarak enjeksiyonlu kalıplama işlemi sırasında). İlk ısıtma, termoset malzemelerin (2 parçalı epoksiye benzer şekilde) sertleşmesine neden olur ve bu da geri dönüşü olmayan bir kimyasal değişime neden olur. Termoset plastiği ikinci kez yüksek sıcaklığa ısıtmaya çalışırsanız, yanacaktır. Bu özellik, termoset malzemeleri geri dönüşüm için zayıf adaylar haline getirir.
Polipropilen Neden Bu Kadar Sık Kullanılıyor?
Polipropilen hem ev hem de endüstriyel uygulamalarda kullanılır. Eşsiz özellikleri ve çeşitli imalat tekniklerine uyum sağlama yeteneği, onu geniş bir kullanım alanı için paha biçilmez bir malzeme olarak öne çıkarıyor.
Bir diğer paha biçilmez özellik ise polipropilenin hem plastik bir malzeme hem de bir elyaf olarak işlev görebilme yeteneğidir (etkinliklerde, yarışlarda vb. dağıtılan promosyonel bez çantalar gibi).
Polipropilenin farklı yöntemlerle ve farklı uygulamalarla üretilebilme konusundaki benzersiz yeteneği, kısa sürede özellikle ambalaj, elyaf ve enjeksiyon kalıplama endüstrilerinde eski alternatif malzemelerin çoğuna meydan okumaya başlaması anlamına geldi. Yıllar geçtikçe büyümesi devam ediyor ve dünya çapında plastik sektörünün önemli bir oyuncusu olmaya devam ediyor.
Polipropilen Nerelerde Kullanılır?
Gündelik hayatımızın hemen her noktasında kullandığımız polipropilenlerin, otomotiv sanayi, plastik bahçe mobilyaları, elektrik malzemeleri, tekstil, plastik temiz ve atık su boruları, kablo, mutfak eşyaları, streç film, elbise askıları, banyo malzemeleri, etiketleme, ambalaj, laboratuvar ekipmanları, fanlar, kırtasiye malzemeleri gibi bir çok alanda kullanımlarını görmekteyiz.
Polipropilenin Avantajları Nelerdir?
- Polipropilen temini kolay ve nispeten ucuzdur.
- Yarı kristal yapısından dolayı yüksek eğilme mukavemetine sahiptir.
- Nispeten kaygan bir yüzeye sahiptir.
- Nemi emmeye karşı çok dayanıklıdır.
- Çok çeşitli bazlar ve asitlere karşı iyi kimyasal dirence sahiptir.
- İyi yorulma direncine sahiptir.
- İyi darbe dayanımına sahiptir.
- İyi bir elektrik yalıtkanıdır.
Polipropilenin Dezavantajları Nelerdir?
- Yüksek sıcaklık uygulamalarını sınırlayan yüksek bir termal genleşme katsayısına sahiptir.
- UV bozunmasına karşı hassastır.
- Klorlu solventlere ve aromatiklere karşı direnci zayıftır.
- Zayıf bağlanma özelliklerine sahip olması nedeniyle boyanması zordur.
- Oldukça yanıcıdır.
- Oksidasyona karşı hassastır.
Eksikliklerine rağmen polipropilen genel olarak mükemmel bir malzemedir. Başka hiçbir malzemede bulunmayan niteliklerin benzersiz bir karışımına sahiptir ve bu da onu birçok proje için ideal bir seçim haline getirmektedir.
